In Nederland bestaat grote sociale, culturele en economische ongelijkheid tussen verschillende mensen en groepen. Er is een kloof tussen arm en rijk, jong en oud, wit en gekleurd en praktisch en theoretisch opgeleid. Ook in het onderwijs is de kansenongelijkheid groot. Dit jaar was daar veel aandacht voor, want kwetsbare kinderen raakten steeds verder achter op door de sluiting van de scholen tijdens de coronacrisis. Maar ook vóór de coronapandemie hadden veel kinderen al een achterstand. Kansen warenongelijk verdeeld. Daar wil Stichting Kansengelijkheid verandering in brengen! Stichting Kansengelijkheid zet zich in voorgelijke kansen voor ieder kind.
Hoe zit het dan precies met de kansenongelijkheid in het onderwijs? Onderzoek van CPB uit december 2020 stelt dat “kinderen van laagopgeleide ouders of oudersmet een laag inkomen op de basisschool met een achterstand beginnen, die ze hun gehele school carrière niet meer inhalen.” Ander recent onderzoek, te zien op www.kansenkaart.nl bevestiging deze ongelijkheid. Leerlingen op basisscholen in kwetsbare wijken hebben bijvoorbeeld een enorme achterstand ten opzichte van leeftijdsgenoten in andere wijken. Talent blijft hierdoor onderbenut. Ook De documentaire Klassen, recent uitgezonden door HUMAN bracht de kansenongelijkheid onder kinderen zeer indringend in beeld. De coronacrisis versterkt de verschillen tussen kinderen. Daarom riep de Onderwijsinspectie in De Staat van het Onderwijs 2021op om nú de kans te grijpen om onderwijs na de coronapandemie structureel te verbeteren.
Maar hoe kunnen we ervoor zorgen dat alle kinderen en jongeren in Nederland gelijke kansen krijgen?
De Gelijke Kansen Alliantie, opgesteld door het ministerie van OCW pleit voor verbinding om kansenongelijkheid te verkleinen: rolmodellen kunnen het perspectief van kinderen verbreden, zodat zij ontdekken welke mogelijkheden zij hebben in de maatschappij. Uit een recent onderzoek van Stichting Kinderpostzegels en het Jeugdeducatiefonds bleek eveneens dat het veel waarde heeft om kinderen te laten zien dat de wereld groter is en om hen met anderen in contact te brengen. Daar zijn wij het roerend mee eens; Stichting Kansengelijkheid organiseert al twee jaar lang projecten in kwetsbare wijken om ontmoeting te stimuleren. En we groeien: in 2020 ontwikkelden we drie nieuwe projecten, zodat we zoveel mogelijk kinderen en jongeren kunnen bereiken om hen in contact te brengen met hun omgeving. Juist nu corona zorgt dat we elkaar wat minder tegen komen. En juist nu kansenongelijkheid door corona lijkt te vergroten. Stichting Kansengelijkheid verbindt en verruimt blikken!
Sommige mensen zijn sceptisch of de kwalijke ongelijkheden in het Nederlandse school systeem ooit echt zullen verdwijnen. Michael Merry en Geert Driessen stelden een tijd geleden in de Volkskrant dat kansenongelijkheid alleen kan verminderen, als “er iets gedaan wordt aan de ‘onverdiende’ voordelen die sommige kinderen van hun ouders meekrijgen,” zoals bezoek aan musea, samen naar de bibliotheek gaan, carrièreadvies of het hebben van een sociaalnetwerk dat er voor zorgt dat een kind de beste opleiding krijgt. Maar het is volgens hen niet haalbaar om deze ongelijkheid weg te nemen.
Merry en Driessen gaan in hun artikel totaal voorbij aan de talloze, succesvolle Nederlandse initiatieven die, via het onderwijs, wezenlijk bijdragen aan gelijke kansen voor kinderen. Al twee jaar werkt Stichting Kansengelijkheid aan precies de dingen die door Merry en Driessen als niet haalbaar worden bestempeld: we laten leerlingen die minderkansen krijgen dan hun leeftijdsgenoten zien dat de wereld groter is, brengen hen in contact met mensen die ze anders niet zo snel tegen zouden komen en geven kinderen mogelijkheden die voor hen niet vanzelfsprekend zijn. Daarmee leveren we niet alleen een positieve bijdrage aan de kansengelijkheid van kinderen en jongeren, we helpen ook mee om de tweedeling in de maatschappijtussen groepen van verschillende sociale en culturele achtergrondtegen te gaan.
Maar we zijn er wel van overtuigd dat er nog veelméér mogelijk is om kinderen gelijke kansen te geven, en samen staan we sterker. Daarom hebben we in 2020 zelf ook meer de verbinding opgezocht. We legden nog meer contact met bijvoorbeeld bedrijven, instellingen, studenten en scholen én vormden een alliantie met andere maatschappelijke organisaties. Juist in een jaar als 2020 is het belangrijk om (digitaal)contact te maken, om met elkaar in verbinding te blijven staan en om jezelf en elkaar beter te leren kennen. Talentbewustwording, ontmoeting en kansengelijkheid zijn actueler dan ooit. Het stemt mij dan ook zeer vrolijk dat ondanks alle obstakels, Stichting Kansengelijkheid in 2020 toch schitterende bereikaantallen heeft weten te halen en echt impact heeft weten te maken op de kinderen, jongeren en studenten.
Voorzitter
Sahin Yildirim